Date: 30-31 May 2018 at the KIK-IRPA in Brussels
Location: Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK) in Brussels
Conference languages: Dutch and French
Regelmatig worden de noties van secularisatie en decontextualisering van kunstwerken die in de tweede helft van de 18de eeuw aan de wieg stonden van het ontstaan van de moderne musea opnieuw in vraag gesteld. Dit weer ter discussie stellen leidt tot de mening, in het spoor van Quatremère de Quincy, dat een kunstwerk slechts kan worden gewaardeerd in zijn oorspronkelijke context. Vandaar het risico om ons verleden te willen herschrijven door de transfers van erfgoed die zich doorheen de geschiedenis hebben voorgedaan, te herbeschouwen.
Het meest sprekende voorbeeld is allicht dat van de revolutionaire inbeslagnames op de overgang van de 18de naar de 19de eeuw, een periode die beslissend was voor de ontluiking van het erfgoedbewustzijn. Vandaag de dag kunnen de gemoederen nog hoog oplopen in sommige streken die vroeger talrijke meesterwerken moesten prijsgeven. In België bijvoorbeeld gaan er meerdere stemmen op om de gewelddaden van de Franse troepen aan de kaak te stellen en om de terugkeer te eisen van de in 1794-1795 meegenomen kunstwerken. Een dergelijke oproep tot terugvordering die geen rekening houdt met het beginsel van niet-retroactiviteit van de wet ligt in de lijn van de teruggave aan Joodse families van kunstgoederen geroofd door de nazi’s, alsook van aanbevelingen van UNESCO die pleiten voor de restitutie van cultuurgoederen geroofd door de voormalige koloniale mogendheden.
In aansluiting op de wetenschappelijke inventaris die het KIK opmaakt van de door de Franse revolutionairen uit de Oostenrijkse Nederlanden en het Prinsbisdom Luik geroofde schilderijen en beeldhouwwerken, organiseert de instelling een tweedaags colloquium om op een zo breed mogelijke wijze de historische, politieke en artistieke omstandigheden van deze revolutionaire inbeslagnames doorheen Europa te herbekijken, alsook hun antecedenten en directe gevolgen. De thematiek wordt uitgebreid tot alle cultureel erfgoed in kwestie, en dus niet enkel kunstwerken.
Wetenschappelijk comité:
Arnout Balis, ere-professor aan de Vrije Universiteit Brussel en voorzitter van het Centrum Rubenianum Antwerpen
Christina Ceulemans, ere-algemeen directeur van het KIK-IRPA
Hilde De Clercq, algemeen directeur a.i. van het KIK-IRPA
Bruno Demoulin, professeur à l’Université de Liège (Groupe d’étude du XVIIIe siècle et des révolutions de l’ULg) et président du Conseil scientifique des Archives générales du Royaume
Hans Feys, adviseur van de Afdeling Cultureel Erfgoed van de Vlaamse Gemeenschap
André Gob, professeur honoraire de muséologie à l’Université de Liège et président du Conseil des musées de la Fédération Wallonie-Bruxelles
Pierre-Yves Kairis, chef de département a.i. à l’IRPA-KIK
Christophe Loir, professeur d’histoire à l’Université libre de Bruxelles
Jacques Lust, diensthoofd externe communicatie van het Federaal Wetenschapsbeleid
Gaëtane Maës, maître de conférences HDR en histoire de l’art à l’Université de Lille 3
Caroline Marchant, attachée à la Direction du Patrimoine culturel de la Fédération Wallonie-Bruxelles
Bart Suys, raadgever Wetenschapsbeleid, kabinet staatssecretaris Zuhal Demir
Joost Vander Auwera, conservator/werkleider-geaggregeerde aan het Departement Oude Kunst van de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België
Robert Van de Walle, hoofd van de juridische dienst van het Federaal Wetenschapsbeleid
Beatrijs Wolters van der Wey, wetenschappelijk medewerker bij het KIK-IRPA
For more information on the program and registration: http://conf.kikirpa.be/saisies2018/nl/home-2/